Κάθε κτίριο που έχει κατασκευαστεί μετά την 30/11/1955 είτε χωρίς οικοδομική άδεια είτε έχουν γίνει σε αυτό αυθαίρετες προσθήκες ή αλλαγές χρήσης, οι οποίες δεν έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση ή νομιμοποιηθεί με νόμους περί ρυθμίσεων αυθαιρέτων που έχουν ισχύσει μέχρι σήμερα, θεωρείται αυθαίρετο. Σε ένα αυθαίρετο ακίνητο είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση εν ζωή (πώληση, γονική παροχή, υποθήκη, δωρεά κτλ.) ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος.
Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε ένα αυθαίρετο ακίνητο δεν μπορεί να εκδοθεί καμία οικοδομική άδεια ούτε και άδεια λειτουργίας.
Κατά καιρούς έχουν ψηφιστεί πολλοί νόμοι για την τακτοποίηση/νομιμοποίηση αυθαιρέτων κατασκευών και αλλαγών χρήσης. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στο νόμο που ισχύει σήμερα είναι η αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης να έχει εκτελεστεί πριν την 28 Ιουλίου του 2011 και να μην βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο της πόλης, δημόσιο κτήμα, δάσος ή δασική έκταση, αιγιαλό, αρχαιολογικό χώροι ζώνης Α, ζώνη παραλίας, ρέμα, κρίσιμη παράκτια ζώνη κλπ.
Τα οφέλη της υπαγωγής στη ρύθμιση:
- Οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση ή αναστολή για 30 χρόνια της επιβολής κυρώσεων για την αυθαίρετη κατασκευή ή αλλαγή χρήσης
- Δυνατότητα μεταβίβασης του ακινήτου
- Δεν οφείλονται αναδρομικά ασφαλιστικές εισφορές, φόρος, καθώς και οποιασδήποτε μορφής πρόστιμα και τέλη
- Το κόστος της ρύθμισης είναι πολύ μικρότερο από το πρόστιμο ανέγερσης και διατήρησης αυθαίρετης κατασκευής και συμψηφίζεται με ήδη καταβληθέντα ποσά προστίμων ανέγερσης και διατήρησης
Για τη ρύθμιση των αυθαίρετων κατασκευών ή αλλαγών χρήσης, θα πρέπει να συγκεντρωθούν τα κάτωθι δικαιολογητικά:
- Τίτλοι ιδιοκτησίας
- Ε9
- Οικοδομικές άδειες (έντυπα και σχέδια)
- Αποδεικτικά παλαιότητας από δημόσια αρχή (εάν υπάρχουν)
- Δικαιολογητικά ανά περίπτωση, για την τεκμηρίωση ένταξης σε ειδικές ομάδες πληθυσμού (ΑΜΕΑ, παλιννοστούντες, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, μακροχρόνια άνεργοι κλπ.)